türkiye tarihi hakkında bilgiler listesi

suriye cephesi

bu cephede faaliyet 1917 yılında başladı. halep'te 1917 yılında bağdat'ı geri almak amacıyla 7. ordu kuruldu. ordunun ihtiyaçları için almanlardan yardım sağlandı. 6. ve 7. ordu'dan oluşan yıldırım ordular grubu kurularak, komutanlığına alman general falkenhayn getirildi.

1918 yılında falkenhayn'ın yerine yıldırım ordular grubu komutanlığı'na general liman von sanders atandı. 7. ordu komutanı mustafa kemal paşa idi. 460.000 kişilik ingiliz kuvvetlerinin 19 eylül 1918'de başlattıkları taarruz filistin'de durdurulamadı. ingilizler suriye'ye ilerlediler ve şam düştü.

yıldırım ordular komutanı, halep'te savunma düzeni kurma görevini mustafa kemal paşa'ya bırakıp, adana'ya gitti. mustafa kemal bir yandan ingilizlerle, diğer yandan arap silahlı çeteleriyle mücadele etmek zorunda kaldı. halep'in kuzeyinde bir savunma hattı kurup ingilizler'i durdurmayı başardı. 31 ekim 1918'de mondros mütarekesinden bir gün sonra yıldırım ordular grubu komutanlığı'na atandı.

makedonya cephesi

sırbistan'ın ittifak devletlerince işgali tehlikesi belirince, bir fransız tümeni çanakkale'den getirilerek, 5 ekim 1915'te selanik'te karaya çıkarıldı. bir ingiliz tümeniyle bir fransız tugayı da daha sonra bu birliğe katıldı. böylece makedonya cephesi açılmış oldu. 20. türk kolordusu ile birtakım alman ve bulgar birlikleri ingiliz ve fransızların karşısında yer aldı.

1916 yılında ingiliz, fransız ve sırp askerlerinin sayıları 250.000'e ulaşınca 10. türk kolordusu da 17 kasım 1916'da cepheye geldi. 10 aralık 1916'da yb. şükrü naili gökberk komutasındaki 50.tümen drama civarında düşmanla savaştı. cephedeki küçük taarruzların yanında en önemli olay, 11 aralık 1916'da, manastırın itilaf devletlerinin eline geçmesidir.

1917 yılı küçük muharebelerle geçti türk kuvvetleri kavala-serez hattında savaştı. 27 haziran 1917'de yunanistan itilaf devletleri safında savaşa girdi. 29 mayıs 1918'de ingiliz, fransız, yunan ve sırp kuvvetleri büyük bir taarruz başlattı. bulgar ordusu yenildi. 29 eylül'de bulgaristan, selanik ateşkes antlaşmasını imzalayıp, savaştan çekildi. topraklarından itilaf devletleri'ne ait askeri birliklerin geçmesine de izin verdi. itilaf devletleri üç koldan balkanlar'da ilerlemeye başladı. bu kollardan biri istanbul'u hedef almıştı.

uşi antlaşmasi

trablusgarp savaşında italyanlara karşı başarılı direnişler başlamıştı. aralarında mustafa kemal'in de bulunduğu genç subaylar, yerli arapları örgütleyerek başarılı bir savunma hattı kurmuşlardı. balkan savaşlarının başlaması nedeniyle bu yetenekli ve genç subaylar istanbul'a çağrıldı. bundan sonra, direnme cephesi çöktü ve italyanlar trablusgarp ve bingazi'yi rahatça ele geçirdiler. ege denizine de bir filo yollayan italya, 12 adayı işgal etti. libya tümden elimizden çıktı. bunun üzerine ouchy (uşi) kentinde, 15-18 ekim 1912'de italya ile osmanlı devleti arasında barış antlaşması imzalandı. uşi antlaşmasına göre, libya italya'ya bırakıldı. 12 ada ise, balkan savaşları sonunda osmanlı devletine geri verilecekti. ama, italyanlar sözlerinde durmadılar ve böylece ege'deki türk egemenliği de sarsılmaya başladı.

londra antlaşmasi (30 mayıs 1913)

osmanlı devletinin isteği üzerine, 17 aralık 1912'de toplanan londra konferansında, balkan devletleri ve onların avukatlığını yapan avrupa devletlerinin (avusturya, almanya, ingiltere ve rusya) istekleri kabul edilebilecek nitelik taşımadığı için türk hükumeti görüşmelerden çekildi. bu arada, istanbul'da da hükumet değişikliği olmuş ve yeni hükumet savaşa devam kararı almıştı. devam eden savaşta, yanya, işkodra ve edirne'nin de düşmesi üzerine osmanlı devleti şartları ağır da olsa, antlaşmaya razı oldu. osmanlı devletinin isteği üzerine tekrar toplanan londra konferansı antlaşma ile neticelendi (30 mayıs 1913).

londra antlaşması maddeleri şöyleydi;
1- osmanlı devleti midye-enez hattının doğusuna çekilecek.
2- arnavutluk ve ege adalarının durumunu avrupa'nın büyük devletleri belirleyecek.
3- selanik, güney makedonya ve girit, yunanistan'a verilecek.
4- kavala ile dedeağaç arasındaki topraklar bulgaristan'a verilecek.
5- orta ve kuzey makedonya sırbistan'a verilecek.

bükreş antlaşmasi (10 ağustos 1913)

balkan savaşlarının 2.sinde beş devletle birlikte savaşmak zorunda kalan bulgaristan, bütün cephelerde yenilerek antlaşma istemek zorunda kaldı. bulgaristan ile diğer balkan devletleri arasında, yapılan görüşmeler sonucunda bükreş antlaşması imzalandı.

maddeleri :
1- bulgaristan, dobruca ve silistre'yi romanya'ya verecek.
2- manastır, üsküp, iştip ve priştine bulgarlardan alınarak sırbistan'a verilecek.
3- bulgaristan, i. balkan savaşı sonunda aldığı selanik, serez, drama ve dedeağaç'ı yunanistan'a bırakacak.

ateşkes antlaşmaları (mütarekeler) sadece silahlı çatışmaya son vermekte, asıl barış düzeni barış antlaşmaları ile düzenlenmektedir. paris barış konferansı, 1. dünya savaşı sonrası uygulanacak yeni düzeni belirlemeye yönelik çalışmalar yapmıştır. abd'nin amacı, özellikle milletler arası ilişkilerde devamlı barış sağlayacak ve koruyacak bir milletler arası teşkilatın kurulmasıydı. fransa ve ingiltere, devamlı bir barıştan daha çok, kendi çıkarlarını en iyi sağlayacak bir düzeni arama çabası içinde, idiler. fransa'nın bütün amacı, almanyayı bir daha savaş yapamayacak hale getirerek, kıskıvrak bağlamaktı.

milletler arası barış düzenini devamlı bir şekilde sağlamak için "milletler cemiyeti"nin kuruluş kararından sonra, abd diğer sorunlarla pek ilgilenmedi.

hazırlanan barış antlaşmaları tasarıları, yeniden devletlere bir ültimatom şeklinde sunuldu ve imzalattırıldı. 1. dünya savaşı'na son veren barış antlaşmalarının baş tarafına, ön söz gibi, "milletler cemiyeti paktı" metin olarak kondu. böylece milletler cemiyetinin de hukuki ve siyasi yönden kuruluşu sağlanmış oldu.

itilaf devletleri, uzun görüşmelerden sonra almanlarla 26 haziran 1919'da versailles (versay), avusturyalılarla 10 eylül 1919'da saint german (sen jermen), bulgarlarla 27 kasım 1919'da neuilly (nöyyi), macarlarla 4 haziran 1920'de trianon (triyanon) barış antlaşmalarını imzaladı.

istanbul antlaşmasi (29 eylül 1913) osmanli - bulgaristan

balkan savaşları sonrası, osmanlı devleti ve bulgaristan arasında yapılan antlaşma ile iki devlet arasında meriç nehri sınır olarak kabul edildi. bulgaristan, edirne ve dimetoka'yı osmanlı devletine bırakmayı kabul etti. ayrıca bu antlaşma ile bulgaristan'da kalan türklerin her türlü din, mezhep ve ibadet hürriyetleri teminat altına alındı. bulgaristan, osmanlı devletinin batıda ortak kara sınırına sahip olduğu tek ülke oldu. türklere azınlık statüsü veren bu antlaşma ile türkler bulgarlarla eşit kabul edildi. bunun yanında, isteyenlerin dört yıl içinde göç edebilmelerine imkan tanındı.