yağmur hakkında bilgiler listesi için eklenen 2 entry bulunmaktadır.
 

havada her zaman su vardır. gökyüzü açık olduğu zaman havadaki su buhar halindedir. bulutlarda ise tersine, sıvı haldedir, toz gibi çok ince tanecikler halinde havada asılı durur. ama bunların birçoğu bir araya gelip birleşince iri bir damla oluşur, bu da çok ağır olduğundan yere düşer, böylece yağmur yağar. sağanak, çisenti, karla karışık yağmur belli başlı yağmur çeşitleridir.

atmosferdeki suyun yoğunlaşması, sonra bulutların içinde damlaların irileşmesi sıcaklığın düşmesinden ileri gelir. bu olgu, hareket halindeki havanın bir dağa rastlaması sonucunda ortaya çıkabilir: buna engel yağmuru denir.

bir sıcak hava kütlesi bir soğuk hava kütlesiyle karşılaştığı zaman da yağmur oluşabilir. bu iki hava kütlesi arasındaki temas bölgesine cephe ve bu bölgede görülen yağışa da cephe yağmuru denir. bu çeşit yağışlar ılıman bölgelere özgüdür.

bundan başka, toprak sıcak olduğu zaman hava yukarılara doğru çıkar ve oralarda soğur. o zaman yukarıda bulutlar oluşur ve yağmur düşer: güneşin yeri çok ısıttığı ekvator bölgelerinde bu yüzden her gün öğleden sonra yağmur yağar. yazın görülen bazı şiddetli sağanaklar da bu şekilde oluşur.

kar ve dolu.
sıcaklık sıfırın altına düştüğü zaman su donar ve katılaşır, yani buza. dönüşür. kışın sıcaklık düşük olduğu zaman, yerde olduğu gibi yükseklerde de bulutların içinde yavaş yavaş çevresi yıldızlı hafif buz kristalleri oluşur, sonra bunlar ufak ya da iri yumaklar halinde birleşerek ağır ağır yere düşer, böylece kar yağar.

hava birdenbire soğuduğu zaman su damlaları küçük buz parçacıklarına dönüşür, dolu denen bu buz parçacıkları şiddetle yere düşer. ilıman bölgelerde dolu yağışı daha çok ilkbaharda ya da yazın görülür. dolu taneleri genellikle bir santimetre çapındadır, ama bazen bunların arasında güvercin yumurtası iriliğinde olanlara da rastlanır.

yağmur, kar ve dölü genel olarak yağış terimiyle belirtilir. iklimin oluşumunda ve insanoğlunun geleneksel çalışma düzeninde bunların önemli bir yeri ve görevi vardır. çünkü yağmurun miktarına ve yağış mevsimine göre şu ya da bu tarım bitkisi yetiştirilir. kar da faydalıdır: kışın kar, toprağı örterek köklerin donmasını önler. dolu ise her zaman zararlıdır: ekili topraklan döverek bir bölgedeki bütün ürünü birkaç saat içinde mahvedebilir.

bu çeşit afetleri önlemek için başvurulan yöntemler arasında en yaygını, dolu taşıyan bulutların top ateşiyle dağıtılmasıdır. buna karşılık kurak bölgelerde yapay yağmur yağdırmaya çalışılır; yoğunlaşma 'mekanizmasını harekete geçirmek için bulutlar karbon karı ya da gümüş iyodür tanecikleriyle bombardıman edilir.

yağmurölçer.
yağmurölçer, yağmuru toplayan huni biçiminde bir kaptır. bu kap, üzeri milimetre ölçüsünde bölümlere ayrılmış bir boruya bağlıdır. bölüm çizgilerine bakılarak boruda birikmiş olan suyun yüksekliği anlaşılır. bazı yağmurölçerlerde ölçme-yazma düzeneği vardır: yağmurla düşen su miktarı, hatta dolunun düşüş şiddeti otomatik olarak kağıda kaydedilir.

meteoroloji istasyonlarında her türlü yağmurölçer bulunur; bunlardan elde edilen kayıtlara bakılarak günlük, aylık ve yıllık yağış ortalamaları hesaplanır.

yağmur ve bitkiler.

yağışların bolluğu enleme, en çok esen rüzgarlara, yükseltiye v.b. göre değişir ve bitkiler için son derece önemlidir. hemen hemen hiç yağmur düşmeyen çöllerde bitki örtüsü de yok gibidir. yılda üç aydan altı aya kadar yağmur yağan (muson) tropikal ülkelerde ve özellikle ekvator bölgelerinde ısıya eklenen su, gür bir bitki örtüsü yaratır.

çamur yağmuru.
bazı bölgelerde (büyük sahra, kuzey afrika, tropikal ülkeler) atmosferde meydana gelen burgaçlar, bazen kum ve mil tozlarını bulutlara kadar yükseltir. sonra bunlar sarı ya da kırmızımsı bir çamur yağmuru halinde yere iner («kan yağmuru»).

çiy ve kırağı.
sabaha karşı toprak çok soğur. havadaki su yere değince yoğunlaşır ve su damlacıkları bitkilerin üstünde birikir: çiy budur. çiy donarak buza dönüşürse buna da kırağı denir.

 

yağmur niye yağar?
herhalde siz de haberlerin sonunda hava durumunu merakla izliyorsunuzdur. acaba yarın yağmur yağacak mı? şemsiyemi yanıma alayım mı? yağmur günlük yaşantımızın çok önemli bir parçasıdır. bazı yerlerde kuraklıktan yağmur duasına çıkılırken, bazı yerlerde de caddelerde sandallarla dolaşılıp, sel basan evlerden, eşyaları kurtarmaya uğraşırlar. peki nasıl oluyor da başımıza böyle gökten sular geliyor?

aslında mekanizma basit. güneş ışığının etkisi ile yeryüzünden su buharlaşıyor, yani gaz haline geçiyor. bu durumda havadan hafif olduğundan atmosferde yükseliyor. yükseldikçe hava soğuyor ve hava basıncı azalıyor. su buharı soğudukça havadaki toz parçacıklarına tutunarak su damlası haline dönüşüyor ve bunların milyonlarcası havada birleşerek gözümüze bulut olarak görülüyorlar.

bulutları oluşturan bu su damlacıkları hemen yakınlarındakilerle sürekli birleşiyorlar, büyüdükçe büyüyorlar, ağırlıkları artıyor, yeterli ağırlığa ulaşınca yer çekiminin etkisi ile yere düşmeye başlıyorlar. yeryüzünden buharlaşıp, bulut oluşturup sonra yağmur olarak yeryüzüne dönen su buharının havada geçen bu macerası ortalama 8 gün sürüyor.

ancak bulutun içindeki su damlacıklarının tümü yağmur olarak yeryüzüne inmiyor. bir bulutun en fazla yarısı yağmur olarak yağabilir ve bu da normalde 30 dakika sürer ama bulut devamlı olarak yeniden oluştuğundan yağmur saatlerce, hatta günlerce sürebilir. bu arada rüzgara bağlı olarak bulutlar devamlı hareket ettiklerinden yağmur çok geniş bir alana yağabilir. bugüne kadar dünyamızda tespit edilebilmiş en yoğun yağış 26 kasım 1970 tarihinde guadaloupe'de olmuş, sadece bir dakikada 3.81 santimetre yağmur yağmıştır.

atmosferde, yani başımızın üzerindeki havada 13 milyar ton su buharı bulunuyor. bunun hepsinin bir anda yeryüzüne indiğini düşünebiliyor musunuz? dünyamızda yağmurun çoğu, yani yüzde 78'i okyanusların üzerine yağıyor. bu da çok normal, çünkü havanın içindeki su miktarının kaynağı hemen hemen aynı oranda okyanuslardan geliyor.

yağmur damlalarının yarı-çapları 0.5 milimetreden 6.35 milimetreye kadar değişebiliyor. 5.0 milimetre yarı-çapındaki bir yağmur damlasının 1800 metre yükseklikteki bir buluttan çıkıp başınızın üstüne düşmesi için geçen zaman yaklaşık 3 dakikadır. yani aslında şemsiyenizi açabilmeniz için yeterli süre vardır.

suni yağmur yaratabilmek için günümüzde bazı teknolojiler geliştirildi ki, temeli su damlacıklarının yapışabilmesi için çekirdek görevi yapabilecek tozları bulutun içine gönderebilmektir. bunun için bulut uçak veya helikopterden gümüş iyodür ile bombalanıyor. bu işte de en usta olan israilliler. onlar bu yöntemle yağmur miktarını yüzde 13 oranında arttırabilmişler. yağmurun oluşabilmesi için ana etkenlerden biri olan toz parçacıklarının, yani hava kirliliğinin artması ise tam ters etki yapıyor, bu durumda damlacıklar küçülüyor ve yağmur olarak yere düşmeyi başaramıyorlar.

 

Bu listeler ilginizi çekebilir!

üst bottom